De partnerachthoek

Randvoorwaarden

Dit spel is geschikt:

• Voor partijen die nog niet zo lang samenwerken en een beter inzicht willen in wat partijen in de samenwerking komen 'halen en brengen'
• Voor partijen die al langere tijd samenwerken, maar waarbij het commitment op onderdelen ontbreekt of het gevoel bestaat dat er disbalans is tussen 'halen en brengen'
• Het spel werkt niet voor een volledig nieuwe samenwerking waar nog geen sprake is van een gezamenlijke ambitie. Het is dan ook nodig dat deelnemers de ambitie en de (beoogde) resultaten kennen van de samenwerking. 

Zo speel je het

Doel in het spel:

Als deelnemer maak je zo helder mogelijk wat de samenwerking van jou vraagt en wat het oplevert. Vervolgens gaan jullie met elkaar ‘puzzelen’ om de behoeften en opbrengsten aan elkaar te matchen.

Spelverloop:

Introductie vooraf

Leg uit dat een samenwerking past slaagt als alle organisaties die eraan bijdragen er ook iets uithalen dat voor hen relevant is. Iedere organisatie ‘brengt’ dus iets en ‘haalt’ ook iets uit de samenwerking. Dit spel geeft inzicht in de balans tussen wat de deelnemende organisaties brengen en willen halen – en wat de samenwerking van de organisaties vraagt en hen ook daadwerkelijk brengt. We kijken dus vanuit twee perspectieven: vanuit de samenwerking geredeneerd en vanuit elk van de deelnemende organisaties.
 

Ronde 1: 

• Verdeel alle deelnemers over twee groepen: de ene helft werkt samen (groep A = samenwerking), de andere individueel (groep B = de organisaties). In een tweede ronde werken alle deelnemers weer samen
• Vertel dat Groep A gaat redeneren vanuit het samenwerkingsverband. Zij werken met elkaar samen
• Geef de deelnemers van Groep A de achthoek. Vraag de deelnemers op de ene helft van de achthoek in te vullen: 'Wat vraagt deze samenwerking van de organisaties?' en op de andere helft: 'Wat levert deze samenwerking op?'
• Vertel dat Groep B gaat redeneren als individuele partijen. Zij werken alleen en focussen zich op hun rol als vertegenwoordiger van hun organisatie (als er meerdere personen van één partij is, kunnen zij wel samenwerken)
• Geeft elke deelnemer van Groep B  twee stukken van een vierhoek. Op het ene stuk staat 'halen', op het andere 'brengen'. Laat elke deelnemer 1 behoefte (halen) en 1 bijdrage (brengen) van hun organisatie opschrijven. Het kan een uitdaging zijn om er maar één te kiezen, maar dat is belangrijk voor de vaart van het spel. Het uitgebreide en verdiepende gesprek kan achteraf plaatsvinden
• Vertel dat de groepen 5 tot 8 minuten hebben om hun opdracht uit te voeren
• Haal beide groepen hierna bij elkaar.

Ronde 2:

• Licht toe: “In deze ronde gaan we in 15 minuten proberen om de behoeften van de organisaties te matchen met de bijdragen van het samenwerkingsverband – en de behoeften van het samenwerkingsverband met de bijdragen van de organisaties. We leggen daarom alle vierhoeken aan bij de achthoek.”
• Vraag een van de leden van Groep A om toe te lichten wat zij hebben geschreven bij 'Wat levert deze samenwerking op?'
• Vraag vervolgens een voor een de leden van Groep B om hun behoeftenkaart (halen) hardop voor te lezen, kort toe te lichten en aan te leggen bij de plek van de achthoek waar deze het beste past
• Vragen tijdens/na deze stap:
  • Matchen de behoeften en de bijdragen met elkaar?
  • Levert de samenwerking de juiste resultaten op voor de organisaties?

Benodigdheden

• De partnerachthoek hand-outs
  De hand-outs bestaan uit verschillende componenten:
  • De achthoek. Dit is één stuk papier
  • De vierhoeken. Dit zijn twee verschillende gekleurde stukken papier met de woorden 'Halen' en 'Brengen'
• Stiften of pennen.

Voor de spelbegeleider

Algemene aandachtpunten:

• Dit spel is een vingeroefening. Zie het dus als start van het verdiepende gesprek over belangen, halen en brengen: direct erna of bijvoorbeeld in een volgende bijeenkomst. In dit gesprek kunnen deelnemers uitspreken wat voor hen echt belangrijk is in de samenwerking, wat hun organisatie bereid is nog meer te investeren en wat zij eruit willen halen. En kan er verder worden gesproken over wat er nodig is dat te bereiken
• Houd er rekening mee dat ook de leden van Groep A een organisatie vertegenwoordigen. Zij hebben niet vanuit hun organisatie geredeneerd. Besteed hier in de reflectie aandacht aan door ook aan hun te vragen wat hun organisaties willen halen en brengen en of hieraan voldoende tegemoet wordt gekomen
• Per organisatie mocht er slechts één bijdrage en één behoefte worden benoemd. Besteed in de reflectie of het vervolggesprek ook aandacht aan andere bijdragen en behoeften
• Dit is een interventiespel, volledig gericht op een echte situatie, dus er is weinig verschil tussen reflectie- en vervolgvragen.

Voorbeeldvragen voor de reflectie:

In het spel:

• Hoe was het om op deze manier na te denken over de belangen van je organisatie? En was het lastig om expliciet te maken wat de samenwerking de partijen brengt?

Over het spel:

• Als je kijkt naar wat er nu op tafel ligt, zijn er behoeften of bijdragen die je niet had verwacht? Of die je mist?
• Was het lastig om de behoeften en bijdragen bij elkaar te zoeken?

Uit het spel:

• Brengen de partijen wat nodig is om de samenwerking succesvol te laten zijn?
• Is er een match tussen wat de samenwerking vraagt en wat het oplevert?
• Leveren de partijen de juiste bijdrages om ook echt de ambitie van het samenwerkingsverband te kunnen realiseren? Levert de samenwerking de gewenste resultaten op?
• Is er een goede onderlinge balans tussen wat organisaties halen en brengen?
• Er kan een verschil zijn tussen wat je uit de samenwerking zou willen krijgen en wat je daadwerkelijk krijgt. Hoe hebben jullie het spel hebben gespeeld (vanuit de huidige of gewenste situatie)? Zit hier licht tussen? Wat zou er nodig zijn om de gewenste en daadwerkelijke opbrengsten dichter bij elkaar te brengen?

Achtergrond bij het spel

Het spel Partnerachthoek een belangrijk aspect rondom belangen, namelijk het aspect van ‘halen en brengen’. Bij het halen gaat het om de toegevoegde waarde die een partij ervaart in de samenwerking. Een samenwerking moet immers iets opleveren. Wat is het precies dat een partij haalt uit de samenwerking? Op welke wijze denkt een partij dat de samenwerking bijdraagt aan het realiseren van de eigen belangen?

Tegelijkertijd verwachten samenwerkingspartners hier iets voor terug: wat komt een partij brengen? Dit brengen kan in veel verschillende vormen. En kan zakelijk en persoonlijk zijn, zoals capaciteit, middelen, kennis, netwerk, relaties, reputatie, continuïteit en rendement. Onderstaand schema is een model dat wij ons praktijk vaak gebruiken. Het is een manier om dat wat vaak impliciet is (belangen, halen en brengen) expliciet te maken.

Uitgaande van dit schema kunnen wij een aantal lessen formuleren die relevant zijn in samenwerkingen en die behulpzaam kunnen zijn bij de reflectie met de deelnemers van de Partnerachthoek. De eerste les is dat de kans op commitment van een partij aanzienlijk wordt vergroot als de partij het idee heeft dat hij meer te halen heeft in een samenwerking dan dat hij moet brengen. Met andere woorden; als hij een positieve business case maakt; als er toegevoegde waarde is. Nu is het lastige dat halen en brengen niet altijd in geld is uit te drukken, noch kunnen beide grootheden altijd kwantitatief gemaakt worden. Het gaat vaak om een kwalitatieve inschatting van halen en brengen. Het is belangrijk om inzicht te hebben in de inschatting die een partij maakt van zijn eigen halen en brengen. Het spel de partnerachthoek kan helpen om dit gesprek op gang te brengen.

De tweede les is dat partijen in een samenwerking altijd een eigen inschatting maken van de inbreng van anderen. Iedere partij hecht een waarde aan de inbreng van een andere partij. Als wij vinden dat een andere partij relatief weinig inbrengt en/of als wij denken dat wij de inbreng van de andere partij eigenlijk niet zo nodig is, dan zal dat invloed hebben op het commitment om de samenwerking goed te houden. Er is minder bereidheid om concessies te doen in belang van de samenwerking. Wij hebben de inbreng van de andere partij immers niet zo nodig. Wij kunnen het wellicht zelf of er zijn voldoende andere partijen waar wij mee zouden kunnen samenwerken. Overigens geldt dit andersom ook: als de andere partij een cruciale inbreng heeft en/of als wij de inbreng niet ergens anders kunnen halen, dan zullen wij eerder geneigd zijn om concessies te maken.

De derde les is dat wij onze eigen inbreng vaak groter en belangrijker vinden, dan dat andere partijen in de samenwerking dat inschatten. Dat betekent dat partijen vaker het idee hebben dat de samenwerking voor andere partijen een grotere toegevoegde waarde heeft dan voor henzelf. We schatten onze eigen ‘inbreng’ vaak hoger in en ons eigen ‘halen’ vaak lager.

Voor alle bovenstaande gevallen is een goed gesprek nodig. De Partnerachthoek is een methodische manier om dat gesprek op gang te brengen.