Lekker belangrijk

Randvoorwaarden

Dit spel is geschikt:

• voor samenwerkingen die nog niet zo lang samenwerken en elkaars belangen willen verkennen
• voor samenwerkingen die al langere tijd samenwerken, maar die nog onvoldoende zicht hebben in elkaars organisatie- en persoonlijke belangen
• voor samenwerkingen waar vooral standpunten worden uitgewisseld of waar het nog niet goed lukt om open het gesprek te voeren over belangen.

Zo speel je het

Doel in het spel:

Het doel in het spel is te raden welk belang bij welke partij (bijv. organisatie, instelling of afdeling) hoort. Deelnemers schrijven anoniem twee belangen op post-its. Deze worden door elkaar heen opgeplakt. Vervolgens kiezen de deelnemers om beurten een belang en plakken deze bij de partij waarvan zij denken dat het belang is.

Spelverloop:

1. Vertel dat elke deelnemer zijn/haar eigen partij vertegenwoordigt. Als er meerdere deelnemers van dezelfde partij aanwezig zijn, werken zij samen.
2. Vraag de deelnemers om voor hun eigen partij 5 belangen in een aantal woorden op verschillende post-its te schrijven in blokletters. Dit moeten belangen zijn die relevant zijn voor deze samenwerking. Deelnemers mogen niet met elkaar communiceren, tenzij ze bij dezelfde partij horen.
3. Vraag de deelnemers om de top 2 van hun post-its te kiezen. Dit worden de 'belangenkaarten'.
4. Verzamel alle belangenkaarten en check of ze leesbaar zijn en of het handschrift niet duidelijk te herleiden is naar een bepaalde deelnemer. Is een handschrift duidelijk herkenbaar, herschrijf dan de kaart. Plaats vervolgens alle belangenkaarten op de vrije ruimte onderaan het spelbord.
5. Vraag 1 tot 3 deelnemers (afhankelijk van de groepsgrootte) op te staan en naar het spelbord toe te komen en een beurt te voltooien. Iedere beurt bestaat uit de volgende 2 acties, waarna de deelnemer weer gaat zitten:
   • Pak twee belangenkaarten van de onderkant en plaats ze in de kolom van de partij waarvan de deelnemer denkt dat deze hieraan toebehoort.
   • Als de deelnemer ziet dat er bij een eerdere beurt een verkeerd belang bij zijn/haar partij is geplaatst, zet de deelnemer de ‘foutieve’ belangen allemaal terug naar de onderkant van het spelbord.
6. Herhaal dit net zo vaak totdat alle belangen bij de juiste organisaties staan of als er 20 minuten zijn verstreken.
7. Deelnemers die niet aan de beurt zijn, blijven op hun plaats zitten. Zij kunnen alvast voor zichzelf bedenken welke 2 belangen zij bij een andere organisaties vinden passen.

Benodigdheden

• Een ruimte waar deelnemers om het ‘speelbord’ kunnen staan
• Stiften en pennen
• Post-its
• Een speelbord: groot papier (bijv. A0), flip-over of whiteboard waarop je voor elke deelnemende organisatie in het spel een kolom maakt. Zet de naam van organisatie boven elke kolom. Laat onder de kolommen wat ruimte leeg om de post-its op te plakken.

Voor de spelbegeleider

Algemene aandachtpunten:

• Als het niet lukt om belangen in een paar woorden op te schrijven, stel dan verdiepende vragen, zoals: 'Wat wil jouw organisatie uit deze samenwerking halen?' ‘Waarom is dat voor jou belangrijk?’ of ‘Wanneer ga jij naar huis met het gevoel dat je in de samenwerking iets hebt bereikt?’
• Als deelnemers tijdens de eerste paar beurten belangenkaarten blijven verwijderen uit hun eigen kolom, kan het spel te weinig vaart krijgen. Verander dan na enkele rondes de regels: als ze de verkeerde belangen in hun eigen kolom zien, verwijder het belangenkaartje en vervang deze door een juiste.
• Soms schrijven deelnemers van verschillende partijen vergelijkbare belangen op in net andere woorden. In dit geval is het geen probleem als er een vergelijkbaar belang onder de naam van een andere organisatie eindigt. Het is aan de deelnemer om te beslissen of dat belang dezelfde lading dekt.

Voorbeeldvragen voor de reflectie:

In het spel

• Was het lastig om de top-2 samen van jouw organisatiebelangen bij deze samenwerking te bepalen? Waarom?
• Hoe vond je het om de belangen van andere organisaties te raden?

Over het spel

• Heb je zelf nieuwe inzichten gekregen over je eigen belangen? Welke?
• Waren de belangen van de verschillende partijen voorspelbaar of zaten er verrassingen tussen? Leg uit.
• Zijn er belangen die alle deelnemers delen?
• Zijn er ook schurende of conflicterende belangen? Welke?

Uit het spel

• Hoe kan je deze kennis buiten dit spel gebruiken?

• Hoe kunnen we elkaar helpen om deze belangen te realiseren?
• Hoe kan het inzicht in elkaars belangen jullie helpen in jullie samenwerking?

Variant

• Je kan het onderwerp 'belangen' ook vervangen door andere onderwerpen, zoals 'zorgen' of 'sterke punten'. Dit kan bijvoorbeeld nuttig zijn als je merkt dat deelnemers aan een samenwerking moeite hebben om openlijk kritisch te zijn (in het geval van ‘zorgen’) of juist geneigd zijn te weinig stil te staan bij successen 9in het geval van ‘sterke punten’)

Achtergrond bij het spel

Het kennen en erkennen van elkaars belangen is belangrijk om te komen tot een samenwerking waaraan alle partijen zich willen committeren. Tegelijkertijd merken wij in de praktijk dat het vaak lastig is om belangen op tafel te leggen. Vaak rust er een taboe op het uitspreken van het eigen belang. Ook zien we dat mensen het lastig vinden om anderen te vragen naar hun belang. Dit kan met het woord belang te maken hebben. In sommige sectoren, met name publieke sectoren, vinden wij het eigenlijk niet kunnen dat een organisatie een eigenbelang heeft. We doen het immers allemaal voor de klant.

Een andere reden waarom een gesprek over belangen vaak niet of niet goed plaatsvindt, is dat wij de belangen van de ander wel denken te kennen. Het belang van een commerciële organisatie is immers het maken van winst. Hoe moeilijk kan het zijn? Van een ziekenhuis zullen er twee belangen zijn: goede zorg en continuïteit van de organisatie. Alhoewel dat laatste eigenlijk al lastig is om hardop uit te spreken; het belang van de klant hoort immers voorop te staan?

Het mag duidelijk zijn: hoe irrationeel, onwenselijk of verwijtbaar wij bepaalde belangen wellicht ook mogen vinden; ze zijn er en ze zullen in grote mate het gedrag van mensen sturen. Willen wij een goede samenwerking aangaan dan zullen wij die belangen moeten kennen en er tot op zekere hoogte recht aan moeten doen. Gegeven de noodzaak om belangen te kennen, is dit spel ontwikkeld. Een spel dat deelnemers aan een samenwerking uitdaagt om hun belangen te verwoorden. Het spelelement creëert een bepaalde mate van luchtigheid die deelnemers nodig kunnen hebben om hun eigen belangen te verwoorden.

Het spel heeft een extra bijkomstigheid: het toetst aannames die wij over en weer van elkaar hebben. Zo is het goed denkbaar dat een financieel belang niet alleen bij een commerciële organisatie relevant is, maar bijvoorbeeld ook in een ziekenhuis, school en bij een gemeente. En wie weet blijken een duurzame samenwerkingsrelatie of een goed imago wel grotere belangen te zijn voor de commerciële organisatie dan financiële winst.