Alles in je mars hebben

Randvoorwaarden

Dit spel is geschikt:

• voor deelnemers die gezamenlijk een samenwerking, afdeling of team vormen.
• nieuwe samenwerkingen die moeten nadenken over de balans in rollen in hun samenwerking.
• samenwerkingen die niet goed op gang komen, wat mogelijkerwijs veroorzaakt wordt door een disballans in de samenstelling, bijvoorbeeld te veel trekkers die verschillende kanten opsturen, of teveel 'denkers' en te weinig 'doeners'.

Zo speel je het

Doel in het spel:

Deelnemers identificeren zich met bepaalde onderdelen van een Marsrover, bijvoorbeeld de antenne, het wiel, een scharnier of een zonnecel. Door vrij te associëren over wat de onderdelen voor de eigen samenwerking of team betekenen en wie welke rollen invullen, ontstaat een gedeeld beeld over we wijze waarop rollen worden ingevuld en welke rollen er nodig zijn binnen de samenwerking.

Spelverloop:

Laat alle deelnemers zo zitten dat ze de poster met de Marsrover goed kunnen zien. Leg de metafoor uit: ‘Een Marsrover verkent de omgeving, neemt stappen en onderneemt acties. Onze huidige samenwerking is een ‘Marsrover’. De Marsrover bestaat uit verschillende onderdelen. Elke deelnemer vertegenwoordigt een onderdeel.’

Een aantal voorbeelden:

• als je vaak degene bent die de omgeving scant voor nieuwe ontwikkelingen en kansen, kun je je bijvoorbeeld identificeren met de camera.
• als jij goed bent in het analyseren van complexe vraagstukken, herken je je misschien in de rol van het scheikundig lab.
• als je graag concrete acties oppakt en uitvoert, herken je je wellicht in de robotarm.
• als je het fijn vindt tempo te maken en anderen in beweging te brengen, ben je bijvoorbeeld het wiel.

Vraag aan deelnemers om een paar minuten na te denken over de vraag welk onderdeel van de Marsrover zij associëren met hun eigen rol in de samenwerking.Je kan ook de vervolgvraag stellen of zij kunnen aangeven wat de rol is die zij het liefst zouden willen innemen. Gebruik in dat geval twee kleuren post-its.

Vraag de deelnemers om hun naam op een post-it te schrijven, een voor een naar de poster te komen en hun naam bij een onderdeel te plakken. Laat hen uitleggen wat het onderdeel voor hun betekent en waarom zij zich in die rol herkennen. Bespreek, als iedereen aan de beurt is geweest, het eindresultaat plenair, om zo tot gedeelde inzichten en constateringen te komen.

Benodigdheden

• een poster met de ‘Marsrover’, die voor deelnemers goed zichtbaar is 
• post-its
• stiften of pennen

Voor de spelbegeleider

Algemene aandachtspunten:

• bepaal en expliciteer de context waarbinnen de deelnemers het spel gaan spelen. Is dit de samenwerking als geheel, of bijvoorbeeld een specifiek project of werkgroep binnen de samenwerking? Zo voorkom je dat deelnemers het spel vanuit verschillende contexten spelen.
• het kan goed zijn dat verschillende deelnemers hetzelfde onderdeel kiezen, maar hier een andere interpretatie of uitleg bij hebben. Dat is prima! Zorg er wel voor dat deelnemers hun rol zo expliciet mogelijk beschrijven, zodat onderlinge verschillen duidelijk worden.

Voorbeeldvragen voor de reflectie:

In het spel

• is je rol er één die je graag vervult of één die je oppakt omdat hij anders blijft liggen/omdat deze van je verwacht wordt?
• herkennen we elkaars rollen? Zaten er rollen bij die je verrasten?

Uit het spel

• als we het geheel bekijken, zijn er rollen die (te) veel of juist (te) weinig voorkomen?
• is onze Marsrover geheel operationeel en kan hij verschillende uitdagingen aan? Of zitten we bijvoorbeeld met wielen, maar zonder motor, of met veel handen maar geen antenne?
• hebben we aanpassingen of aanvullingen nodig binnen het team?

Achtergrond bij het spel

De metafoor van de Marsrover stimuleert mensen om vrij te denken over de rollen die zij zelf vervullen in de samenwerking, de rollen die anderen vervullen en wat er wellicht mist binnen het team. Veel spel- en werkvormen vragen mensen om zich te herkennen in vooraf zeer uitgewerkte teamrollen, zoals bijvoorbeeld de teamrollen van Belbin (2010). Alles in je Mars hebben draait dit om: deelnemers worden uitgedaagd om zelf associaties te maken bij een aantal beelden en woorden: wat voor rollen roepen de plaatjes en woorden op? Wat voor rollen hebben wij eigenlijk in ons team? Wat hebben we nodig? En waar herken ik mijzelf in? Zo kunnen associaties met rollen of gedragen ontstaan als: verkenner, aanjager, analist, communicator, verbinder, oplosser, of doener. Verschillende teams kunnen verschillende behoeften en daarmee ook andere associaties hebben.