Op reis met de leergang Professioneel interveniëren in samenwerkingsverbanden. Deel 1: Jouw plek

Over jouw plek in de samenwerking

In het eerst blok spraken we met elkaar over de rol die je vervult als netwerkleider. Is het eigenlijk netwerkleider? Hoe noemen we het eigenlijk? Een rondje langs de groep gaf ons inzicht in de verschillende namen die deze rol heeft: procesbegeleider, kwartiermaker, programmamanager, aanjager, verbinder, oliemannetje… Het is geen uniforme rol, maar iedereen herkent zich in de dynamiek die het oproept.

Inhoud of proces?

Het gaat om die mensen die ervaren dat ze een betekenisgevende rol vervullen in de samenwerking. Soms in het midden, als trekkende kracht, soms aan de zijlijn, als schouwende adviseur. Soms meer inhoud gedreven; zij die bezig zijn met het verwoorden en overbrengen van de gezamenlijke ambities die partijen hebben. Kundig in het op de bühne staan en de groep weten te binden met het verhaal van de samenwerking. Soms meer procesgedreven; zij die bezig zijn met het inrichten en organiseren van een betekenisvol samenwerkingsproces. Waarbij alle partijen goed betrokken zijn, én met elkaar stappen worden gezet richting de toekomst.

Al deze rollen zijn van wezenlijk belang in een succesvolle samenwerking. Maar ze hoeven zeker niet altijd verenigd te zijn in één persoon. Netwerkleiderschap is immers een gedeelde verantwoordelijkheid, het goed draaiende houden van de samenwerking is een gezamenlijke opgave. Daarbij is het wel belangrijk om zelf goed inzichtelijk te hebben wat jouw kracht en kwaliteit is. Én is het belangrijk dat je met het netwerk goed afspreekt waar jouw toegevoegde waarde ligt. Waar ben je wel, en waar ben je ook niet van?

Expliciteren van jouw rol

Contractering, of dat nu op papier of in een goed gesprek is, is van groot belang om jouw rol als netwerkleider goed in te vullen. Ga met je de samenwerkingspartners in gesprek. Wat is de ondersteuning die jij levert aan de samenwerking, wat kunnen ze van jou verwachten. En, misschien nog wel belangrijker, wat ook niet? Wat ligt buiten jouw scope van invloed, wat is de verantwoordelijkheid van de partners zelf? De gesprekken met de deelnemers van de leergang leerde mij dat dit een wezenlijke stap is die we vaak vergeten expliciet te zetten.

Een paradox

Een valkuil die ik bij velen van ons netwerkleiders zie, is dat ze zich té verantwoordelijk voelen voor de samenwerking. En daar zit een interessante paradox. Een samenwerking gaat dan goed lopen wanneer alle zich partijen zich vanuit hun inhoudelijke ambities, en vanuit hun belangen en motieven echt willen committeren aan de samenwerking. Als zij zich ook écht verbonden en verantwoordelijk voelen. Wanneer jij als netwerkleider deze verantwoordelijkheid van hen overneemt, zullen de partners de ruimte voelen om hun verantwoordelijkheid los te laten; ze gaan achter over leunen. En wat doet de netwerkleider? Die gaat nog harder werken en trekt de verantwoordelijkheid nog meer naar zich toe. Zie hier de vicieuze cirkel.

Op je handen zitten

De kunst is het netwerk optimaal te faciliteren en tegelijkertijd de verantwoordelijkheid en het eigenaarschap telkens weer terug te leggen bij de partners. Een hele lastige klus, als je je echt verbonden voelt met het vraagstuk en de partners. En dat voelen veel netwerkleiders.

Mij leerde het gesprek met de deelnemers weer opnieuw dat het expliciteren van je rol, jouw verantwoordelijkheid en jouw plek in de samenwerking van groot belang is. Niet alleen om jezelf te beschermen tegen de grote druk en het verantwoordelijkheidsgevoel die deze plek met zich mee kan brengen, maar zeker ook voor het succesvolle verloop van de samenwerking. Er af en toe uit stappen, op een afstandje beschouwen wat er gebeurt en professioneel op je handen zitten is daarmee een hele waardevolle interventie.